Zaburzenia pamięci kojarzą się przede wszystkim z przypadłością ludzi w podeszłym wieku. Jednak zaniki pamięci u osób młodych także nie należą do rzadkości. Czym jest pamięć i co na nią wpływa? Jakie zaburzenia pamięci krótkotrwałej i długotrwałej wyróżniamy? Czy istnieje “lekarz od pamięci” i jak poradzić sobie z tym problemem? To warto wiedzieć!
Chwilowe, przejściowe “zaniki pamięci” − a mówiąc precyzyjniej: trudności z przypomnieniem sobie jakiejś informacji zdarzają się każdemu z nas. Bardzo często wynikają z normalnych, codziennych czynników, takich jak zmęczenie, pośpiech czy stres. To, co bywa określane jako zaburzenia pamięci, często wynika z prozaicznego faktu, iż po prostu nie zapamiętaliśmy danej informacji, bo akurat automatycznie wykonywaliśmy jakieś działanie lub byliśmy pochłonięci inną czynnością, gdy ktoś do nas mówił. Są to sytuacje zupełnie normalne i nie stanowią powodu do niepokoju.
Inaczej, jeśli zaniki pamięci dotyczą kwestii, które wcześniej doskonale pamiętaliśmy (np. wspomnień, ludzi, miejsc, sytuacji) lub utrudniają wykonywanie codziennych czynności. Jeśli nagle pojawiły się u Ciebie luki w pamięci − samoistnie bądź np. po urazie lub wypadku − nie bagatelizuj tego stanu. Zdiagnozuj problem, a następnie rozpocznij leczenie zaburzeń pamięci!
Czym jest pamięć?
Najprościej rzecz ujmując, pamięć to zdolność naszego umysłu do przechowywania i ponownego wykorzystywania posiadanych informacji. Pamięć to zdolność poznawcza, która odpowiada nie tylko za wspomnienia, ale także warunkuje poczucie kontinuum naszego życia czy integralności własnej osoby. To dzięki pamięci uczymy się i poprawnie funkcjonujemy w otaczającym nas świecie. Pamięć pełni wiele funkcji, w tym zapewnia nam poczucie bezpieczeństwa − pamiętamy bowiem, co stanowi dla nas zagrożenie i czego unikać. Pamięć pozwala także na nawiązywanie relacji z innymi, wykonywanie pracy oraz odpowiada za codzienne nawyki. Dlatego zaburzenia pamięci mocno dezorganizują nasze życie, utrudniając, a z czasem wręcz uniemożliwiając wszystkie te operacje psychiczne.
Zaniki pamięci mogą dotyczyć pamięci długo- lub krótkotrwałej. Ta pierwsza odpowiada za nasze wspomnienia i wiedzę o świecie. Druga natomiast ułatwia wykonywanie czynności i pozwala nam odnaleźć się w bieżącej sytuacji.
Wśród zaników pamięci można wyszczególnić zaburzenia ilościowe (dysmnezje) oraz jakościowe (paramnezje), Do tej pierwszej grupy zaliczamy m.in. zaburzenia takie jak:
hipermnezja (zapamiętywanie ponadprzeciętnej ilości informacji, które może prowadzić do informacyjnego chaosu),
hipomnezja (zaburzenie procesów zapamiętywania informacji),
amnezja (całkowita utrata zdolności do przypomnienia sobie jakichkolwiek informacji).
W drugiej grupie znajdują się:
– złudzenia pamięciowe (zniekształcone wspomnienia);
– konfabulacje (tworzenie przez umysł własnych wspomnień, które nie pokrywają się z rzeczywistością).
– kryptomnezje (np. przyjmowanie za własne cudzych wypowiedzi czy zdarzeń dotyczących innej osoby).
Zaniki pamięci operacyjnej − warto wiedzieć
Specyficznym rodzajem pamięci krótkotrwałej jest pamięć operacyjna, określana także jako robocza. Polega ona na krótkotrwałym przechowywaniu informacji, które bezpośrednio po ich zapamiętaniu zamierzamy wykorzystać do wykonywania określonej czynności (np. zapamiętany fragment zdania, który zaraz sobie zanotujemy lub zapamiętane miejsce odłożenia przedmiotu, po który za chwilę sięgniemy). Jeśli tego rodzaju informacja będzie odpowiednio długo powtarzana, może zostać utrwalona w pamięci długotrwałej.
Zaniki pamięci krótkotrwałej operacyjnej wynikają często z problemów z koncentracją i rozkojarzeniem. Przyczyną może być nadmierne pobudzenie, przebodźcowanie chaosem informacji i stres, ale także niedobory niektórych witamin, a także wahania glikemii (np. zbyt niski poziom cukru w organizmie).
